Karne orzeczenia

Ramy czasowe możliwości zwrotu sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu

Zażalenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego zasługiwało na uwzględnienie wobec zasadności sformułowanych w nim zarzutów, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi Apelacyjnemu do rozpoznania.
Natomiast zażalenie obwinionego Sąd Najwyższy postanowił pozostawić bez rozpoznania na podstawie art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1 k.p.k. i art. 345 § 3 k.p.k. oraz w zw. z art. 128 u.s.p.
Z mocy art. 128 u.s.p. przyjęto w postępowaniu dyscyplinarnym otwartą formułę recypowania przepisów k.p.k., co pozwala racjonalnie korzystać w procedurze dyscyplinarnej z przepisów procedury karnej. Oznacza to co do zasady przejęcie konkretnych rozwiązań na grunt specyfiki postępowania dyscyplinarnego, z odpowiednimi modyfikacjami z niej wynikającymi, co dotyczy zarówno nazewnictwa, jak też i interpretacji zasad dotyczących postępowania.
Okolicznością bezsporną w sprawie jest, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z powołaniem się na art. 345 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., jako jego podstawę, pomimo, że zapadło ono już po wywołaniu sprawy, a więc po rozpoczęciu rozprawy głównej. Tymczasem zasadnie wywiódł Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w zażaleniu, że umiejscowienie art. 345 k.p.k. w rozdziale 40 zatytułowanym "Wstępna kontrola oskarżenia" skutkuje możliwością zastosowania powołanego przepisu jedynie na etapie poprzedzającym rozpoczęcie rozprawy głównej. Moment rozpoczęcia rozprawy przez jej wywołanie (art. 381 k.p.k.) zamyka więc czasokres, w którym dopuszczalne jest przekazanie sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu w celu uzupełnienia postępowania dyscyplinarnego na podstawie art. 345 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Innymi słowy, przedmiotowe orzeczenie wydane na podstawie powołanych przepisów może więc zapaść tylko przed rozpoczęciem rozprawy głównej, tj. przed jej wywołaniem (v. postanowienie SN z dnia 17 października 2007 r. sygn. akt WZ 40/07, LEX nr 476284). Wydanie zaskarżonego postanowienia, dokonane już po rozpoczęciu rozprawy, na podstawie art. 345 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. nastąpiło więc z oczywistym naruszeniem powyższych przepisów, co zasadnie zarzucił żalący.
Pomijając nawet aspekt czasowy możliwości stosowania powołanych przepisów, nie wystąpiły również i materialnoprawne przesłanki zastosowania art. 345 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., i to mające przecież z woli ustawodawcy kumulatywny charakter. Przesłankami przekazania przez sąd sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu w celu uzupełnienia postępowania dyscyplinarnego są istotne braki tego postępowania i to takie, których usunięcie przez sąd, poprzez dokonanie niezbędnych czynności, powodowałoby znaczne trudności. Zasadnie zatem twierdzi żalący, że zastosowanie także i art. 345 § 1 k.p.k. ma na celu takie ukształtowanie postępowania karnego, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie, co jednoznacznie wynika pajeczyca.bloog.pl z art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k. Tymczasem przekazanie sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu tylko w celu przeprowadzenia dowodu z opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów, zamiast dopuszczenia i przeprowadzenia tego samego dowodu przez Sąd Dyscyplinarny, nie uwzględnia zasady procesowej wynikającej z art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k., znajdującego również zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym w związku z art. 128 u.s.p. Jeśli bowiem nawet dopuszczenie i przeprowadzenie wspomnianego dowodu wiązałoby się z praco-i czasochłonnymi czynnościami Sądu Dyscyplinarnego, to brak jest wskazania jakichkolwiek przekonywających argumentów tego Sądu, aby samodzielne dokonanie przez Sąd tych uciążliwych nawet czynności powodowało znaczne trudności i zakłócenia toku postępowania sądowego. Dotychczasowe złe doświadczenia Sądu Dyscyplinarnego w tej materii nie są bowiem równoznaczne z wystąpieniem drugiej kumulatywnej ustawowej przesłanki, określonej w art. 345 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.
Natomiast zażalenie obwinionego M. L. nie może podlegać rozpoznaniu, albowiem akceptując samą decyzję o zwrocie sprawy do postępowania wyjaśniającego, zakwestionował on jedynie zakres zwrotu sprawy, co jest niedopuszczalne w świetle unormowania zawartego w art. 345 § 3 k.p.k., jak i art. 425 § 3 k.p.k. Zgodnie z art. 345 § 3 k.p.k. zaskarżalne jest bowiem jedynie postanowienie o zwrocie sprawy, zatem a contrario nie jest możliwe zaskarżanie postanowienia odmawiającego zwrotu. Tym samym też nie może być kwestionowana zbyt wąska przyczyna zwrotu sprawy. Ponadto nie wskazuje to na istnienie gravamen po stronie podmiotu podnoszącego taki zarzut. Jeżeli bowiem w przekonaniu obwinionego konieczne jest przeprowadzenie innych jeszcze określonych czynności dowodowych, a sąd nie uznał ich za na tyle trudne do przeprowadzenia, by z ich powodu dokonać zwrotu sprawy, to może on w toku postępowania dowodowego przed sądem złożyć odpowiednie wnioski dowodowe.
Wobec powyższego, Sąd Najwyższy orzekł jak w punkcie drugim sentencji swego postanowienia na podstawie art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1 k.p.k., art. 345 § 3 k.p.k. i w zw. z art. 128 u.s.p.